Dit is een samenvatting van het artikel dat geschreven is door Shaman Rajindrajith, Niranga Devanarayana en Marc A Benninga die verscheen in de World Journal of Clinical Pediatrics op 9 september 2022 (11(5): 385-404.
Chronische obstipatie bij kinderen komt vaak voor met een wereldwijde prevalentie van 9,5%. In het artikel van Rajindrajith et al. delen de auteurs hun visie op obstipatie bij kinderen op basis van een kritische analyse van de beschikbare literatuur. Obstipatie bij kinderen is een belangrijk gezondheidsprobleem met een grote impact op de levenskwaliteit van het getroffen kind en de familie. De kosten voor de gezondheidszorg van obstipatie bij kinderen zijn hoog door herhaalde ziekenhuisopnames, bezoeken aan de spoedeisende hulp en regelmatige bezoeken aan de polikliniek. Een beter begrip van de behandeling van obstipatie zou de kosten voor de gezondheidszorg kunnen verlagen.
Wat is functionele obstipatie bij kinderen?
Functionele obstipatie wordt gekenmerkt door een onregelmatige en pijnlijke stoelgang, ontlastingsincontinentie, (ontlastings-)ophoudgedrag en af en toe passage van ontlasting met een grote diameter. Functionele obstipatie komt vaak voor en de oorzaken kunnen variëren, maar de belangrijkste pathofysiologische mechanismen zijn volgens de auteurs het verkeerde ophoudgedrag en colon- en anorectale disfunctie. Dit kan te wijten zijn aan verschillende risicofactoren. In het artikel worden verschillende risicofactoren beschreven, zoals:
- stressvolle levensgebeurtenis
- misbruik en kindermishandeling
- psychologische en gedragsfactoren
- zindelijkheidstraining
- leefstijl, zoals dieet en lichaamsbeweging
- abnormale microbiota
- pathofysiologie, zoals veranderd gevoel
Waarom is het belangrijk om obstipatie bij kinderen te behandelen?
Kinderen met obstipatie hebben een lage kwaliteit van leven, met pijn bij het poepen, buikpijn door fecale impactie en daarmee gepaard gaande ontlastingsincontinentie die schaamte en verlegenheid veroorzaakt. Als obstipatie onbehandeld blijft of slecht wordt behandeld, kan het kind aanzienlijke complicaties krijgen en daarom is het belangrijk om obstipatie in een vroeg stadium te behandelen om de symptomen te verlichten.
Naast de grote invloed op de gezondheidsgerelateerde levenskwaliteit van kinderen, zijn er ook kosten voor de gezondheidszorg. Fecale impactie en buikpijn zijn veel voorkomende redenen voor bezoeken aan de spoedeisende hulp, behandeling met medicijnen en regelmatige bezoeken aan de polikliniek, onderzoek met anorectale en colonmanometrie. In hardnekkige gevallen leidt het zelfs tot chirurgische ingrepen. Dit alles draagt bij aan de kosten van obstipatie.
In het artikel beschrijven de auteurs dat een grondige klinische evaluatie, begrip van de fysiologie en colon- en anorectale functie nodig zijn voor de diagnose van functionele obstipatie. Er zijn een aantal prognostische factoren die een negatieve invloed hebben op het succes van een ingezette behandeling. Het is belangrijk dat deze factoren worden beoordeeld en deel uitmaken van de beslissing voor een therapeutische optie:
- obstipatie tijdens het 1ste levensjaar
- langere duur van de symptomen vóór het eerste consult
- lage defecatiefrequentie vóór het eerste consult
- aanwezigheid van ontlastingsincontinentie
- ontlasting met een grote diameter
- ophouden van ontlasting
- nachtelijke incontinentie voor urine
- aanwezigheid van een grote ontlastingsmassa in de darm
- langdurige colonpassage (>100 uur)
- mislukte ballonexpulsietest
Hoe kan obstipatie bij kinderen worden verlicht?
De eerste stap is meestal het verwijderen van ontlasting uit het rectum en de dikke darm, omdat de meeste kinderen met obstipatie kampen met fecale impactie. Dit is belangrijk omdat de reactie op de medicijnen die vaak gebruikt worden om obstipatie te behandelen, beïnvloed kan worden door de impactie. Als er geen fecale impactie of het verwijderen van de fecale impactie gelukt is, wordt aanbevolen om laxeermiddelen te gebruiken om de ontlasting zachter te maken. Hierdoor schuift de ontlasting gemakkelijker door de darm waardoor regelmatige stoelgang wordt aangemoedigd. In het artikel hebben de auteurs een overzichtelijk stroomschema gemaakt van de behandeling van obstipatie bij kinderen, waarin wordt uitgelegd welke interventies nodig zijn en wat te doen als er geen effect wordt bereikt. Bij refractaire obstipatie suggereren de auteurs bijvoorbeeld het gebruik van darmspoelen, botulinetoxine, neuromodulatie en chirurgische behandelingen.